Τρίτη 24 Ιανουαρίου 2012

Περί φήμης


          Οι "παλιοί", έλεγαν "καλύτερα να σου βγει το μάτι, παρά τ' όνομα". Γιατί αν σου βγει το μάτι, στη χειρότερη περίπτωση θα είσαι ένας μονόφθαλμος, αλλά θα συνεχίσεις να ζεις σχεδόν όπως και πριν. Αν όμως σου βγει το όνομα, και αρχίσουν να κυκλοφορούν φήμες για σένα, είτε θετικές είτε αρνητικές, η συνέχεια θα είναι απροσδιόριστη. 
      Καταρχήν ετυμολογικά, η λέξη φήμη, είναι ελληνική και προέρχεται από το αρχαίο φημί που σημαίνει λέω, συμφωνώ, ισχυρίζομαι, υποστηρίζω ότι αληθεύει κάτι, βεβαιώνω, νομίζω ότι. Πολλές σύγχρονες ελληνικές λέξεις σχετίζονται μ’ αυτήν, όπως φάση, φωνή, άφατος, φημίζομαι, διαφήμιση, θέσφατο, κ.λ.π.
     Η φήμη, μπορεί να είναι αλήθεια ή ψέμα. Είναι αυτό που "γεννιέται" όταν γεννιόμαστε, και συνεχίζει να "ζει" όταν θα έχουμε "φύγει" (βλέπε υστεροφημία). Προκαλείται είτε εκούσια είτε ακούσια. Είναι είτε τεχνητή είτε φυσική. Έχει άμεση σχέση με την εξέλιξη της ψυχολογίας μας. Προηγείται της παρουσίας μας. Καταρρίπτεται ή επιβεβαιώνεται από τα γεγονότα. Μπορεί να προκαλέσει την Αλαζονεία, την Οργή και τη Ζηλοφθονία, τρία από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα. Μετά θάνατον, μπορεί να "μεταλλαχθεί" σε μνήμη.
         Εν αρχή ην ο Λόγος. Έτσι ξεκινάει η Γένεσις, έτσι και το ευαγγέλιο του Ιωάννη. Ο λαός επίσης λέει "η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει". Η δύναμη της φήμης είναι μεγάλη, διότι μπορεί να επηρεάσει και να καθοδηγήσει, να καθορίσει την έκβαση ενός αγώνα.
       Στον άνθρωπο. η φήμη είναι το κύκνειο άσμα του. Είναι ο Παράδεισος ή η κόλασή του. Όταν χαθούμε από προσώπου γης, και πάμε από εκεί που ήρθαμε, αυτό που θα θυμούνται οι άλλοι από εμάς είναι η φήμη. Και όσο περνάει ο καιρός, η φήμη αυτή είτε θα ξεθωριάζει, είτε θα γίνεται θρύλος. 
       Ο άνθρωπός ζει μια γενιά, και γνωρίζει σχεδόν "ζωντανά" (υπάρχει δηλαδή εν ζωή, κάποιος να επιβεβαιώσει ή να καταρρίψει τις φήμες) όσα συνέβησαν μέχρι και δύο ή τρεις γενεές πίσω. Η υπόλοιπη γνώση του είναι φήμες καταγεγραμμένες ,  τις οποίες ο καθένας μεταφράζει κατά το δοκούν.
     Όταν δεν υπήρχαν τα μέσα που έχουμε σήμερα, μία φήμη μπορούσε να διαρκέσει αρκετό διάστημα, ώστε στο τέλος, ακόμα κι αν δεν ήταν αληθείς, να λαμβάνονταν ως αλήθεια - πραγματικότητα. Σήμερα, που η τεχνολογία είναι έτσι όπως είναι, οι τεχνητές φήμες είναι καθημερινότητα και αποτελούν τις ειδήσεις της ημέρας, ενώ η διάρκεια "ζωής" τους είναι κατά πολύ μικρότερη. Ο απώτερος σκοπός της τεχνητής φήμης, είναι η δημιουργία αμφιβολίας, να μην ξέρουμε δηλαδή τι είναι πραγματικό και τι εικονικό, με τελικό σκοπό να "εξαφανίζονται" οι αλήθειες. Σήμερα, δεν ξέρουμε τι από αυτά που ακούγαμε, ακούμε ή θα ακούσουμε είναι αλήθεια ή όχι. Έχει αλλοιωθεί η ιστορία και οι παραδόσεις των λαών. Ενώ παλιά η φήμη, ανταποκρινόταν σχεδόν πάντα στην αλήθεια, σήμερα είναι σχεδόν βέβαιο ότι είναι ψέμα, είναι τεχνητή, για να αλλοιώσει την αλήθεια, και να καθοδηγήσει την κοινή γνώμη. Και το καταφέρνει πάρα πολύ καλά, διότι η προεργασία στο "υπόστρωμα" έγινε επιτυχώς. Οι άνθρωποι πλέον αποδέχονται ότι ακούνε, ατεκμηρίωτα και ακατέργαστα, διότι το άσπρο ή μαύρο, έχει γίνει πολύχρωμο. Ενώ παλιά μία φήμη μπορούσε να ήταν αλήθεια ή ψέμα, τώρα καμουφλάρεται τόσο καλά, που ενώ για κάποιον μπορεί να είναι αληθινή, για κάποιον άλλο ή ίδια φήμη μπορεί να είναι ψεύτικη. Και η επιστήμη της τεχνητής φήμης, η διπλωματία, δίνει όλες τις μάχες, πολύ πριν γίνουν. Το διαίρει και βασίλευε, υλοποιείται ποιο άριστα από κάθε άλλη εποχή. Κι έτσι οι λίγοι, ελάχιστοι, ελέγχουν τους πολλούς. Η φυλακή μας είναι τέτοια που μας δίνει την εντύπωση ότι είμαστε ελεύθεροι, ενώ ουσιαστικά είμαστε δούλοι της πληροφορίας. Διαιωνίζουμε μια βεντέτα που ούτε ξέρουμε από πότε έχει αρχίσει, αλλά και όταν ξέρουμε, γνωρίζουμε ότι έχει χάσει τον αρχικό της σκοπό. Και οι αριστεροί είναι αντιμαχόμενοι με τους δεξιούς, η εργατική τάξη με το κεφάλαιο, η δύση με την ανατολή, οι μαύροι με τους άσπρους, κ.ο.κ., προς όφελος κάποιον "αφανών μαριονετοπαιχτών".
     Η αλήθεια όμως, πάντοτε βλέπει το φως του ήλιου, αποκαλύπτοντας αργά ή γρήγορα το ψέμα. 
             Έσεται ήμαρ. 
       Ελληνικόν το φιλοσοφείν