Δευτέρα 13 Ιουνίου 2011

Περί γνώσεως

   Στις αναζητήσεις του ανθρώπου ανά τους αιώνες, πρωτεύουσα θέση και σημασία είχε η ανακάλυψη της γνώσης. Η έννοια της γνώσης είναι άπειρη, αέναη και φανταστική. Είναι άπειρη, γιατί δεν περιορίζεται, είναι ελεύθερη. Είναι αέναη και διαχρονική, γιατί είναι το ποθούμενο κάθε γενιάς ανθρώπων, και τότε και τώρα. Και είναι φανταστική γιατί έχει άμεση σχέση με το νου.  Ο νους, είναι το όργανο που αποκτάμε και αντιλαμβανόμαστε τη γνώση, όπως είναι το αυτί για την ακοή και το μάτι για την όραση. Η γνώση είναι το ιδιαίτερο γνώρισμα που μας ξεχωρίζει από τα ζώα. Είναι σύνθετη και αστείρευτη. 
   Ο Σωκράτης, ο μέγας αρχαίος πρόγονός μας, έγινε γνωστός στην οικουμένη με το λυτό και ουσιώδες "εν οίδα ότι ουδέν οίδα". Μήπως στο τέλος και με την πάροδο των ετών μας, κι εμείς δεν καταλήγουμε σ' αυτό το συμπέρασμα;
   Οι πρωτόπλαστοι, "έπεσαν" από τον παράδεισο, γιατί έφαγαν το μόνο καρπό που τους απαγορεύτηκε, από το "Δέντρο της Γνώσης". Και μία από τις οδούς της επιστροφής στον παράδεισο, περνάει από εκεί ( Μακάριοι οι πτωχοί το πνεύματι...). 
   Η γνώση είναι μία αρετή, που όποιος την κατέχει, προοδεύει. Προηγείται δηλαδή έναντι των "αντιπάλων". Η γνώση του πολέμου σε κάνει καλό στρατηγό, η γνώση της ιατρικής σε κάνει καλό θεραπευτή,  η γνώση του καλού σε βοηθάει να ξεχωρίζεις το κακό, η γνώση του ανθρώπου σε κάνει καλό άνθρωπο, κ.ο.κ. "Βοηθός" της γνώσης είναι η εμπειρία, η "εξ ιδίων τα αλλότρια" δηλαδή. 
   Συνεχώς την αναζητάμε, και ποτέ δεν είναι αρκετή. Το θέμα με τη γνώση, είναι ο λόγος που την αναζητούμε. Θέλουμε να τα μάθουμε, να τα ξέρουμε όλα, διότι έτσι θεωρούμε ότι θα είμαστε ανίκητοι. Κι αυτό είναι το λάθος μας. Ο ανταγωνισμός, μας κάνει ακόρεστους, φοβισμένους και αγχώδεις. Η απόκτησή της δε μας ηρεμεί, δε μας κάνει καλύτερους. Ίσως γιατί στο τέλος διαπιστώνουμε ότι δεν είναι αυτό που έπρεπε να θέλουμε. Ψάχνουμε την "εξωτερική" γνώση και για τον λάθος σκοπό. Επικίνδυνος συνδυασμός. Θέλουμε να γνωρίζουμε τη γνώση του άλλου για να τον ελέγχουμε. Θέλουμε να αποκτήσουμε τη γνώση των επιστημών για να ελέγχουμε. Θέλουμε να έχουμε τη γνώση  του τι μας περιμένει μετά θάνατο, για να έχουμε τον έλεγχο.
    Είναι πλέον φανερό ότι ο τρόπος που ψάχνουμε τη γνώση είναι λάθος. Μέσα μας πρέπει να δούμε, "εσωτερικά". Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στο διασημότερο μαντείο της αρχαιότητας, η σημαντικότερη φράση είναι το "Γνώθι σαυτόν". Τον εαυτό μας πρέπει να γνωρίσουμε και αυτόν να ελέγχουμε κατ' αρχήν. 
Ελληνικών το φιλοσοφείν............